Trong buổi thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều trong Luật Xử lý vi phạm hành chính của Quốc hội diễn ra sáng 22/10, Đại biểu Quốc hội tỉnh Kontum Tô Văn Tám đề nghị bổ sung chế tài xử lý hành vi xúc phạm Đảng kỳ để đảm bảo tính răn đe.

Theo báo Nhà nước, nguyên nhân được Tô Văn Tám cho hay “Đảng kỳ, Quốc kỳ là những biểu tượng thiêng liêng của Đảng, Nhà nước, trên thực tế có những hành vi xúc phạm Đảng kỳ rất nghiêm trọng, họ đặt Đảng kỳ xuống đất dẫm, đạp, chửi rồi quay clip tung lên mạng. Do đó cần bổ sung để xử lý đảm bảo tính răn đe”.

Từng giữ chức Phó trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa, ông Lê Văn Cuông cho rằng đề nghị của Đại biểu quốc hội Tô Văn Tám rất đúng đắn và sẽ được toàn dân ủng hộ. Ông nói:

“Vấn đề quốc huy, quốc kỳ, cũng như đảng kỳ là các biểu tượng linh thiêng của một đất nước, một tổ chức chính trị, một quốc gia đã được Hiến pháp quy định thì bất kỳ công dân hay tổ chức ở một quốc gia nào cũng phải tôn trọng. Vì đã được Hiến pháp quy định, công dân vi phạm Hiến pháp, pháp luật phải bị xử lý.”

Với kinh nghiệm nhiều năm trong ngành luật, Luật sư Ngô Anh Tuấn, công ty luật ATN, nhận định với RFA vào tối 22/10 như sau:

“Tôi nghĩ rằng cái này hơi thái quá vì xưa nay cho dù Đảng Cộng sản được Hiến pháp chọn là đảng lãnh đạo, tuy nhiên đề xuất trước đây cho dù từ thời thành lập đảng đến giờ thì tôi chưa bao giờ thấy người nào có ý tưởng tôi nghĩ là nó kỳ quặc đến thế. Cho dù là một tổ chức chính trị lãnh đạo nhưng nó cũng chỉ là một tổ chức chính trị mà thôi chứ không thể đứng ngang hàng với Quốc kỳ được. Tôi nghĩ về Đảng kỳ nếu họ quy định như thế thì rất không nên và đáng chê trách.”

Chính phủ Hà Nội quy định tội xúc phạm quốc kỳ, quốc huy tại điều 276 Bộ Luật Hình sự. Nếu bị kết tội, hình phạt từ bị cảnh cáo đến cải tạo không giam giữ cao nhất là ba năm hay phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

Đồng quan điểm Luật sư Ngô Anh Tuấn vừa nêu, Tiến sĩ Đinh Đức Long, Bác sĩ quân đội, một đảng viên đã từ bỏ đảng lập luận:

“Cờ đảng chỉ đại diện cho mấy triệu đảng viên thôi, còn cờ tổ quốc đại diện cho cả đất nước. Khi nguyên thủ các nước khác làm việc thì chỉ làm việc với cờ tổ quốc, quốc gia chứ làm gì có cờ đảng. Đảng đã không có luật còn làm thế nhiều khi là hỗn láo với đất nước, dân tộc vì đảng làm sao ngang hàng với đất nước, dân tộc được, đảng từ đất nước, dân tộc sinh ra chứ.”

Nói rõ hơn về suy nghĩ của mình đối với đề xuất của Đại biểu Quốc hội tỉnh Kontum, Bác sĩ Đinh Đức Long cho rằng ông Tô Văn Tám nên đề nghị có luật về đảng trước khi đề nghị bổ sung chế tài xử lý hành vi bị cho là xúc phạm đảng kỳ. Bác sĩ Long tiếp lời:

Cờ Đảng trong lễ kỷ niệm 25 năm chính thức ngày 26 tháng 3 năm 2000. HOÀNG ĐÌNH NAM/AFP

“Đảng Cộng sản Việt Nam hoạt động ngoài vòng pháp luật, chưa có luật về đảng thì làm sao đề nghị xúc phạm đảng kỳ được. Trước hết ông ta nên đề nghị Quốc hội ban hành đạo luật về phạm vi thẩm quyền hoạt động của Đảng Cộng sản Việt Nam. Sau khi có luật về đảng thì chuyện đảng kỳ có bị xúc phạm hay không phải nằm trong bộ luật ấy thì mới là căn cơ, là đúng. Chưa sinh cha mà đã sinh con, sinh cháu là thế nào? Đảng Cộng sản Việt Nam hoạt động gần một thế kỷ nhưng chưa có luật, chỉ mỗi Điều 4 trong Hiến pháp quy định hoạt động xã hội của Hiến pháp, pháp luật chứ chưa có luật về đảng. An toàn vệ sinh thực phẩm có luật, tham nhũng có luật, giao thông vận tải cũng có luật mà đảng là lãnh đạo toàn diện triệt để mọi mặt cuộc sống, toàn diện đất nước mà chưa có luật. Đã không có luật thì hành động ấy là tùy tiện, không đúng, và vi phạm pháp luật.”

Trong khi đó, ông Lê Văn Cuông lại có góc nhìn khác về nội dung Bác sĩ Đinh Đức Long vừa nêu. Ông khẳng định:

“Hiện nay đối với thể chế của Việt Nam thì Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo toàn đất nước, trong đó kể cả Hiến pháp hay pháp luật phải dựa trên quan điểm của đảng. Đảng lãnh đạo, chỉ đạo toàn xã hội trong có Quốc hội, Chính phủ, các cấp chính quyền đều phải thực hiện theo quy định của Hiến pháp, pháp luật, được dựa trên cương lĩnh của đảng. Cái này là đặc thù của Việt Nam và được đại đa số công dân Việt Nam chấp nhận và đồng tình 90 năm qua, thành một lẽ sống của người Việt Nam.”

Nắm rõ quy định luật pháp hiện hành, Luật sư Ngô Anh Tuấn cho hay:

“Hiến pháp có quy định Đảng Cộng sản lãnh đạo nhưng không có quy định nào ghi về Đảng kỳ bị xúc phạm, mai mốt chắc họ đưa Tổng Bí thư hay các chức danh khác không được xúc phạm. Sau này đảng lãnh đạo đó chắc không ai dám nhắc đến tên, không ai dám nêu tên, không ai dám chỉ trích nữa. Như vậy hoàn toàn đi ngược quy luật phát triển của xã hội. Tôi nghĩ điều đó hoàn toàn không nên làm đối với một người là đại biểu quốc hội, đại diện cho quyền lợi của dân.”

Facebook cá nhân tên Kim Hoang vào ngày 23/7/2017 có đăng tải một đoạn video cho thấy cờ của Đảng Cộng sản Việt Nam bị đốt trên đường phố Lê Duẩn tại Hà Nội.

Mới đây nhất, bà Nguyễn Thị Cẩm Thúy, người từng đốt cờ Đảng cộng sản Việt Nam đã bị Cơ quan an ninh điều tra Công an tỉnh Khánh Hòa thi hành lệnh bắt tạm giam vào chiều ngày 24/6/2020. Nguyên nhân bắt bà Thúy được nói để điều tra hành vi “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” theo Điều 117 Bộ Luật hình sự.

Cụ thể, bà Thúy bị phía Cơ quan an ninh điều tra cho rằng đã phát trực tiếp (livestream) trên mạng xã hội Facebook với nội dung xuyên tạc, nói xấu Đảng, Nhà nước, 2 lần đốt cờ Tổ quốc, đốt cờ Đảng và dùng kéo cắt, đốt hình ảnh ông Hồ Chí Minh.

Trung Quốc, vào ngày 22/10/2020, ký kết thỏa thuận với Ủy hội sông Mekong (MRC) về chia sẻ sữ liệu quanh năm dòng chảy một phần tuyến đường thủy quan trọng của sông Mekong, trong bối cảnh có những quan ngại các đập thủy điện của Trung Quốc có thể gây ra tình trạng hạn hán ở vùng hạ lưu Đông Nam Á.

Giám đốc điều hành Ban Thư ký MRC, ông An Pich Hatda cho biết thông tin vừa nêu trong một thông cáo được công bố cùng ngày 22/10.

Ông An Pich Hatda nhấn mạnh rằng thỏa thuận vừa ký kết là một bước ngoặc lịch sử trong sự hợp tác giữa Trung Quốc với MRC và việc chia sẻ dữ liệu là rất quan trọng đối với việc quản lý sông Mekong, nơi có 60 triệu người sống phụ thuộc vào đánh bắt và nuôi trồng ở các nước hạ nguồn Thái Lan, Campuchia, Lào và Việt Nam.

Hai năm hạn hán kỷ lục trên dòng sông Mekong dài 4.350 km, đã gây tổn hại nghiêm trọng đến sinh kế và đặt ra câu hỏi về việc các đập trên dòng chính sông Mekong ở Trung Quốc và hạ lưu ở Lào đã ảnh hưởng đến dòng chảy của nước như thế nào.

Trung Quốc đã chia sẻ nguồn nước trong mùa gió mùa từ tháng 6 đến tháng 10 với MRC suốt 18 năm qua, để đưa ra các cảnh báo lũ lụt sớm. Tuy nhiên, với mối quan tâm ngày càng tăng về hạn hán, MRC đã tìm kiếm dữ liệu quanh năm để giúp phân tích điều gì có thể gây ra dòng chảy thấp của sông.

Một sự thúc đẩy để có thêm dữ liệu từ phần sông Mekong của Trung Quốc, mà Bắc Kinh gọi là sông Lancang, đã tăng lên trong năm 2020 sau khi chính phủ Mỹ chỉ trích rằng 11 đập của Trung Quốc đang "tích trữ" nước và làm tổn hại sinh kế ở hạ nguồn, một cáo buộc mà Bắc Kinh bác bỏ.

MRC cho rằng theo thỏa thuận mới, Trung Quốc sẽ cung cấp dữ liệu quanh năm từ hai trạm thủy văn ở tỉnh Vân Nam, bao gồm dữ liệu về lượng mưa và mực nước sông Mekong.

Lúc 7 giờ 30 phút sáng ngày 20 tháng 10 năm 2020, khi Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga còn chưa rời Hà Nội thì VTV1 cho chiếu bộ phim tài liệu “Tiếng Trống Kim Sơn”. Nội dung phim được cho là tố cáo phát xít Nhật tàn sát người Việt Nam trong cuộc khởi nghĩa chống Nhật vào năm 1945. Tân thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga có chuyến thăm chính thức Việt Nam kéo dài 3 hôm, từ ngày 18 tháng 10 đến đến 20 tháng 10. Ông là lãnh đạo đầu tiên của một nền kinh tế lớn đến thăm Việt Nam, quốc gia Chủ tịch ASEAN 2020, kể từ đầu đại dịch COVID-19.

Theo lẽ thường, để thể hiện lòng hiếu khách, nhất là trong quan hệ ngoại giao, thì nước chủ nhà phải làm những điều để vui lòng khách. Vì sao VTV, một cơ quan truyền thông chính thức của nhà nước lại hành xử như vậy?

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á ISEAS nêu nhận xét:

“Chuyện nhỏ nhất có thể xảy ra là do sơ suất. Nhưng đây không phải do nhầm lẫn hay sơ suất. Trong nội bộ ĐCS Việt Nam có người sợ Trung Quốc và ghét Nhật mà người ta lại là người có quyền ra lệnh chiếu phim đó. Năm 1945 Nhật đánh vào Đồ Sơn, Hải Phòng là ngày 24 tháng 11. Nó không dính gì đến ngày 20 tháng 10, lúc ông Thủ tướng Nhật Yoshihide Suga còn ở Việt Nam cả. Lúc phim chiếu là ông Suga đang đi bộ ngoài hồ Hoàn Kiếm, sau đó ông ấy về khách sạn để chuẩn bị ra sân bay. Sau bảy rưỡi một chút thì vợ chồng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đến tận khách sạn để chào ông ấy.

Việc cho chiếu phim như vậy lên VTV, một đài truyền hình số một của nhà nước như thế là bậy.”

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nhắc lại buổi lễ đón tiếp Phó chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình viếng thăm Việt Nam cuối năm 2011. Người ta thấy các em thiếu nhi vẫy những lá cờ Trung Quốc có đến sáu ngôi sao, trong khi quốc kỳ chính thức của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa chỉ có năm ngôi sao. Một ngôi sao lớn, bao quanh là bốn ngôi sao nhỏ.

Theo giải thích của Bộ Ngoại giao Việt Nam lúc bấy giờ thì đây là một sai sót kỹ thuật. Trước đó, lá cờ với sáu ngôi sao như vậy đã từng xuất hiện trong một chương trình thời sự của VTV khi tường thuật chuyến viếng thăm Trung Quốc của Tổng bí thư ĐCS Việt Nam Nguyễn Phú Trọng.

VTV là một đài truyền hình quốc gia trực thuộc Chính phủ Việt Nam. Đây là đài truyền hình lớn nhất Việt Nam. Theo những người từng làm viêc tại đây thì tất các chương trình, các bản tin đều được kiểm duyệt rất kỹ. Không có chuyện sơ suất. Nhà báo Nguyễn Ngọc Già từng khẳng định với RFA về việc này:

“Với tư cách tôi cũng làm ở Đài Truyền hình TP.HCM, tức là một đồng nghiệp của họ thì tôi cam đoan 100% tất cả những gì đã được đọc lên như vậy đều đã qua kiểm duyệt hết. Tôi khẳng định rằng không bao giờ có chuyện nói lầm, nói lẫn gì ở đây cả… Nội dung được duyệt hết và duyệt kỹ từng con chữ, từng dấu chấm, dấu phẩy. Tôi có thể khẳng định điều đó với tư cách tôi làm việc ở Đài Truyền hình TP.HCM trên 20 năm.”

Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga (L) bắt tay Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân tại Hà Nội ngày 19/10/2020. AFP

Trung tá Quân đội Đinh Đức Long thì cho rằng việc chiếu phim kháng Nhật như vậy là ‘chiêu trò’ của nhà nước Việt Nam, là bản chất chính trị cộng sản. Ông Long nhắc lại chuyện ca sĩ Mai Khôi giơ cao tấm bảng có chữ “piss on you Trump” trong chuyến thăm của Tổng thống Mỹ đến Việt Nam năm 2017. Họ không bắt bớ hay cấm cản cô ca sĩ này với mục đích cho thế giới thấy Việt Nam có tự do chính kiến. Nhưng nếu ai đó phản đối Tập Cận Bình thì sẽ bị bắt ngay, bị đập ngay. Ông phân tích:

“Chế độ cộng sản thì làm gì cũng có sự chỉ đạo hết. Theo tôi nghĩ, thực tế quan hệ Việt Nam và Nhật Bản đang phát triển, và có lẽ là tốt chưa từng có trong lịch sử. Thế nhưng họ vẫn muốn tỏ ra rằng vẫn có một bộ phận căm ghét phát xít Nhật ngày xưa. Họ muốn nói với thế giới rằng đây là trong nước chúng tôi có nhiều ý kiến trái ngược nhau, có dân chủ, có thể hiện chính kiến. Họ cũng muốn thể hiện là tuy độc đảng nhưng các ý kiến vẫn được thể hiện, thậm chí lên cả TV.

Còn về đối ngoại, họ muốn cân bằng với Trung Quốc vì hiện nay Nhật sang Việt Nam không chỉ hợp tác về kinh tế mà còn hợp tác về quân sự, bán vũ khí và hỗ trợ Việt Nam về quốc phòng nữa. Do đó, họ chiếu phim như vậy để ra vẻ không thân thiết lắm với Nhật. Không để mất lòng Trung Quốc. Bao nhiêu lần như thế rồi.”

Nhiều người Việt Nam còn nhớ nạn đói năm Ất Dậu xảy ra tại miền Bắc Việt Nam. Theo sử sách ghi lại, nạn đói xảy ra trong khoảng từ tháng 10 năm 1944 đến tháng 5 năm 1945 làm khoảng từ 400.000 đến 2 triệu người dân chết đói. Một trong những nguyên nhân gây ra nạn đói này là do chính sách thu gom gạo của Nhật Bản.

Trong thế chiến thứ 2, Việt Nam nằm dưới sự chiếm đóng của quân đội Nhật. Gạo và cao su được quân Nhật thu gom, chở về nước hoặc cung cấp cho quân Nhật đóng ở tiền đồn vùng biển phía Nam. Đa phần các kho thóc có khả năng cứu đói trực tiếp tại miền Bắc khi đó đều nằm trong tay quân đội Nhật. Người Nhật vì mục đích chiến tranh đã thờ ơ trước sự chết đói hàng loạt của dân bản địa.

Mọi sự vận chuyển thóc gạo từ Nam ra Bắc đều phải qua “Ủy ban thóc gạo” ở Sài Gòn mà ủy ban này do công ty Nhật nắm. Khi tải ra đến Bắc thì phải gom gạo cho công ty thóc gạo Bắc kỳ 75% số lượng, công ty này lo bảo đảm trước hết lương thực cho quân Nhật, còn lại mới bán cho dân.

Trở lại bộ phim tài liệu kháng Nhật được chiếu trên VTV ngay chuyến thăm của Thủ tướng Nhật, Nhà nghiên cứu Đinh Kim Phúc bày tỏ quan điểm trên facebook cá nhân của ông mà RFA đã xin phép sử dụng. Ông viết:

“Việc phát xít Nhật xâm lược Đông Nam Á trong đó có Việt Nam trong cuộc chiến tranh Thái Bình Dương là một sự thật lịch sử. Những tội ác của chủ nghĩa phát xít không chỉ Việt Nam mà cả nhân loại cũng không bao giờ quên. Nhưng cớ gì khi tân Thủ tướng Nhật Bản đang còn ở Việt Nam trong chuyến thăm hữu nghị lịch sử trong quan hệ Nhật-Việt thì VTV1 lại cho chiếu bộ phim "Tiếng trống Kim Sơn". Trong thời điểm hiện nay, bộ phim này nhằm đưa ra thông điệp gì? Hay tình báo Trung Quốc đã chiếm quyền lãnh đạo trong VTV?”

“Đấu tranh chống tham nhũng còn không ít khó khăn, hạn chế; vẫn còn tình trạng đối tượng phạm tội tham nhũng tẩu tán tài sản, bỏ trốn, gây khó khăn cho công tác điều tra, xử lý.”

Đó là trình bày của ông Trần Thanh Mẫn, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, khi báo cáo Quốc hội về ý kiến cử tri trong công tác chống tham nhũng, hôm 20 tháng 10 năm 2020.

Thực trạng tham nhũng

Theo ông Mẫn, dù công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ngày càng được tăng cường, cơ quan chức năng cũng đã xử lý được nhiều vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, gây bức xúc trong xã hội... Tuy nhiên số tài sản tham nhũng thu hồi quá khiêm tốn, vì những kẻ phạm tội đã tẩu tán hay bỏ trốn.

Ông Lê Văn Triết, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại, khi trả lời Đài Á Châu Tự Do liên quan vấn đề này, cho biết ý kiến của mình:

Nhiều lắm, tràn lan, tham nhũng đàng hoàng trên đường phố, công an đón người ta kêu có tội rồi phạt, tiền đưa vào túi chứ có đưa vào ngân sách đâu?
-Lê Văn Triết

“Có cơ chế gì mà chống tham nhũng, mà đã thực hiện được đâu mà hết tham nhũng được. Nhiều lắm, tràn lan, tham nhũng đàng hoàng trên đường phố, công an đón người ta kêu có tội rồi phạt, tiền đưa vào túi chứ có đưa vào ngân sách đâu? Còn chuyện tham nhũng bên trong thì đủ thứ tham nhũng, tham nhũng đất đai... Chưa có giải pháp, chưa có chế tài nào để trị tham nhũng đến nơi đến chốn.”

Chính Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long hôm 14 tháng 9 năm 2020, khi gởi báo cáo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác thi hành án năm 2020 của Chính phủ, cũng cho biết trong số 75 ngàn tỷ đồng tham nhũng phải thu hồi, đã xác định được gần 49 ngàn tỷ đồng có điều kiện thi hành án... nhưng chỉ thu hồi được 11 ngàn tỷ đồng, chỉ đạt 23%...

Theo Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long, mặc dù việc thi hành án trong các vụ án hình sự về tham nhũng không nhiều nhưng số tiền phải thi hành án trong từng vụ việc là rất lớn... Trong khi đó các bị cáo này, không có tài sản hoặc có rất ít tài sản để thi hành án.

Ông Nguyễn Khắc Mai, nguyên Vụ trưởng Ban Dân vận Trung ương, hiện là thành viên nhóm Lập quyền dân, khi trả lời Đài Á Châu Tự Do liên quan vấn đề này, nhận định:

Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long, ảnh minh họa. RFA Edited

“Bất cứ một lãnh đạo của bất cứ bộ ngành nào, bất cứ địa phương nào, không chứng minh được tài sản lớn, nhà cao cửa rộng, biệt phủ thênh thang.v.v... thì người ta có quyền nghi vấn và kiểm tra. Nếu không chứng minh được thì tức là tài sản bất minh... khi đó nhà nước phải tịch thu. Nhưng bây giờ luật bày của Việt Nam đưa ra Quốc hội nhưng không quyết được, có nghĩa là họ dung dưỡng cho một thái độ bất minh. Và rút cuộc tiền tham nhũng vẫn nằm trong túi vợ con, bà con thân thuộc của những người phạm tội, họ chuyển ra nước ngoài, đánh mất tài sản của dân của nước.”

Theo ông Nguyễn Khắc Mai, tham nhũng ở Việt Nam là một điều ai cũng thấy, nhưng đảng công sản sẽ vẫn không giải quyết được vấn nạn này, nếu vẫn giữ cung cách đảng lãnh đạo như hiện nay, mà không có tam quyền phân lập, không có tự do ngôn luận, không có phản biện xã hội... Và ai công kích phê phán thì coi là chống đối nhà nước, bỏ tù... nên cũng không thể dựa vào dân để đẩy lùi tệ nạn này.

Vì sao không công khai tài sản cán bộ?

Khi trả lời Đài Á Châu Tự Do về vấn đề này, Nhà hoạt động Trần Bang nói:

“Bởi vì do không được minh bạch, thể chế độc đảng cái gì cũng bí mật, sức khỏe cán bộ cũng bí mật, tài sản cán bộ cũng bí mật, quá trình công tác cũng bí mật, dân chẳng biết để soi. Vì vậy người ta trượt dài trong bí mật ấy, chỉ khi nào trong đảng đấu đá đưa ra thì dân mới biết người đó có tội. ”

Trong khi cần công khai minh bạch tài sản để có thể xác minh, thu hồi khi có vi phạm tham nhũng, thì vào đầu tháng 6 năm 2020, Bộ Tư pháp lại đưa ra dự thảo quy định số liệu thu hồi tài sản tham nhũng là ‘danh mục tối mật’. Theo Bộ này giải thích, dự thảo căn cứ theo quy định tại khoản 14 Điều 7 của Luật Bảo vệ bí mật nhà nước 2018. Trong đó, nội dung về thông tin về hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng được xác định thuộc phạm vi bí mật nhà nước.

Vấn đề kê khai tài sản, cần phải sửa lại những quy định của pháp luật. Trước khi một người được bổ nhiệm chức vị, có liên quan người có chức vụ và quyền hạn, thì phải kê khi tài sản một cách trung thực.
-LS. Nguyễn Văn Hậu

Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Luật gia Việt Nam, khi trả lời Đài Á Châu Tự Do, nhận định:

“Tôi thấy về vấn đề kê khai tài sản, cần phải sửa lại những quy định của pháp luật. Trước khi một người được bổ nhiệm chức vị, có liên quan người có chức vụ và quyền hạn, thì phải kê khi tài sản một cách trung thực. Ví dụ tài sản bất minh, thì người ta sẽ xử lý người cán bộ công chức đó. Cán bộ phải kê khai trung thực, và nếu không trung thực thì người ta sẽ ‘nhìn’ chức vị của cán bộ đó ngay lập tức.”

Có nhiều ý kiến nghi ngờ cho rằng, vì chỉ có quan chức là đảng viên Đảng Cộng sản mới tham nhũng, do đó nếu công khai sẽ làm cho người dân mất tin tưởng. Tuy nhiên, càng không công khai, lại càng chứng tỏ không minh bạch. Điều này làm dư luận nêu câu hỏi, liệu chính quyền có thật lòng muốn chống tham nhũng, khi không quyết liệt trong việc bắt cán bộ kê khai tài sản?

Tiến sĩ Nguyễn Quang A khi trả lời Đài Á Châu Tự Do, giải thích:

“Có quy định kê khai tài sản nhưng họ chỉ giữ với nhau hoặc có thể trong nội bộ lúc họ đánh nhau có thể lôi ra. Nhưng nếu thông tin minh bạch đã làm quan chức nhà nước có thể không cần phải công khai ở mức đăng trên báo, nhưng phải để cho bất kể một công dân nào có quyền tiếp cận thông tin ấy và nó phải có quy định rõ ràng là sử dụng thông tin ấy thế nào?”

Giáo sư Nguyễn Đình Cống, khi trả lời Đài Á Châu Tự Do trước đây cho rằng, bản chất của cán bộ Đảng Cộng sản là khó giữ liêm khiết, vì cơ chế độc quyền, độc đảng, độc trị... Cơ chế ấy theo ông dễ tạo ra những kẻ tham nhũng, những kẻ hối lộ. Chẳng qua là họ nằm ở phe cánh nào và đã lộ ra hay chưa mà thôi.

Còn theo ông Nguyễn Khắc Mai, khi một nhà nước toàn trị do một đảng cầm quyền và không có ai kiểm soát thì tất yếu là các cơ quan trực thuộc nhà nước sẽ lủng đoạn. Bởi vì theo ông, không có đảng đối lập để kiểm tra, kiểm soát được họ. Cho nên tình trạng tham nhũng gần như là quy luật và không thể nào giải quyết được.